Burgerschap en de dialoog

In dialoog betekenisvolle vragen onderzoeken en werken aan burgerschap

Burgerschapsonderwijs draait in essentie om de vraag Wat is goed samenleven? Toegespitst op de democratische rechtsstaat stelt deze vraag het onderwijs voor grote uitdagingen:

Welke vaardigheden hebben leerlingen nodig om goed te functioneren als diversiteit het uitgangspunt is?
Hoe is een school in te richten als een oefenplaats voor het ontwikkelen van die vaardigheden, die tevens dient als ruimte voor de persoonsvorming van leerlingen?
Hoe maken we de waarde van democratisch samenleven waarneembaar?

Omdat de visie op burgerschapsvorming nauw samenhangt met de identiteit van een school, bepalen scholen zelf goeddeels hoe ze invulling geven aan burgerschapsonderwijs. Ze doen dat vanuit hun eigen tradities, geschiedenis en praktijk. Het ontwikkelteam Burgerschap van curriculum.nu formuleerde de volgende formele taak van burgerschapsonderwijs:

het nadenken over de betekenis van de basiswaarden van de democratische rechtsstaat (vrijheid, gelijkheid en solidariteit), en jezelf daartoe leren verhouden.

Vanzelfsprekend staat het scholen vrij om hieraan andere begrippen toe te voegen die de morele betrokkenheid van mensen tot anderen uitdrukken. Denk aan begrippen als rechtvaardigheid, (naasten)liefde, (maatschappelijke) verantwoordelijkheid, volwassenheid, vergeving, flexibiliteit, autonomie, macht, duurzaamheid, nieuwsgierigheid of het vermogen verschillen onder ogen te zien.

Tijdens onze Beroepsopleiding Socratisch gespreksleider leer je hoe je leerlingen met een open, onderzoekende/vragende houding gestructureerd kan laten nadenken over begrippen en thematiek als de hiergenoemde. Zo leer je ook:

hoe je maatschappelijk controversiële kwesties met leerlingen onderzoekend bespreekt;
hoe je binnen de school oefenplaatsen creëert waarin leerlingen gezien en gehoord worden; een vrije ruimte (scholè) waarin ze persoonlijke ervaringen en handelingsperspectieven kunnen delen en onderzoeken, zonder direct te oordelen en met respect voor andermans opvattingen;
hoe uitkomsten van dialogen zijn te verbinden aan de leefwereld van deelnemers, zodat ze handelen in overeenstemming met hun denken en weten;
hoe je leerlingen leert hoe ze verschillen van inzicht op een onderzoekende manier bespreken;
hoe je een dialoog begeleidt waarin leerlingen, collega’s, ouders of anderen zelfkennis ontwikkelen, zicht krijgen op wat hen werkelijk beweegt en richting kiezen in hun persoonlijke leer- en ontwikkelproces.

In deze opleiding ontlenen we de basistechnieken van de dialoog aan de zogenoemde socratische methode. Volgens Socrates dragen goede dialogen bij aan de morele ontwikkeling van de deelnemers. Volgens ons kan de dialoog sterk bijdragen aan de ontwikkeling van burgerschapsvaardigheden.

Je nodigt gespreksdeelnemers uit:

zich te verplaatsen in de ander en hem/haar te erkennen als gelijkwaardig
een onderzoekende houding te ontwikkelen
consequenties af te wegen en te reflecteren op hun keuzes
zich te houden aan spelregels, zoals het tonen van betrokkenheid, nauwkeurig luisteren, actief vragen stellen en elkaar uit laten praten.

Interesse?

Heeft u interesse in deze opleiding, of in een workshop of studiemiddag over het thema Burgerschap & de dialoog? Laat het ons weten via het contactformulier of neem telefonisch contact met ons op (zie hieronder).