Leiderschap voor gespreksleiders: programma

Terug naar Leiderschap voor gespreksleiders
Een goed gesprek gaat voor ons over vragen die alleen door reflectie op persoonlijke ervaringen zijn te beantwoorden. Bijvoorbeeld: wat is mijn verantwoordelijkheid bij deze opgave nu werkelijk? Dat gaat niet alleen om je formele functieomschrijving, maar ook om je eigen maatstaf voor verantwoordelijkheid, passend bij jouw drijfveren.

In het programma staan socratische werkvormen centraal. De kern hiervan is reflectie op concrete, persoonlijke ervaringen, vanuit gevoel, verstand en handelen. Je geeft antwoord op vragen als: wat voelde je, dacht je, en deed je in een bepaalde situatie? En waarom? Waar draait het hier kennelijk om? Ieders perspectief op zo’n kwestie en het delen en onderzoeken van verschillen tussen perspectieven, geeft dieper inzicht in de kern van de zaak. Dit is de basis voor werken vanuit visie.

De opleiding draait om denktechnieken en filosofische vaardigheden die van belang zijn om verschillende vormen van ethisch onderzoek te initiëren bij individuen of groepen. Belangrijke inspiratiebronnen zijn moderne vormen van Plato’s ideeënleer en Aristoteles’ deugdethiek, uitgewerkt door filosoof Jos Kessels en anderen. Denk aan basistechnieken als de socratische dialoog en aan meer geavanceerde technieken als kralenspel of eidoskoop, argumentatieanalyse, moreel beraad en andere werkvormen uit de praktische filosofie.

Opbouw

De leergang bestaat uit twee blokken. Blok 1 is de opleiding tot gezel. Het optionele blok 2 is de meesterproef. Waar het gezelgedeelte in groepsverband plaatsvindt, biedt het meesterproeftraject ruimte voor een individueel tijdschema of een kleinere groep.

Blok 1, de gezelopleiding, bevat 4 modules. Module 1 omvat 5 dagdelen in twee dagen met overnachting, de overige 3 modules omvatten 3 dagdelen, steeds van 17 uur tot 17 uur met overnachting. Het avondprogramma omvat onder meer een diner met tafelredes. Theorie en praktijkopdrachten staan centraal. Het huiswerk kost ongeveer evenveel tijd als de contacturen: leeswerk, reflectie, schrijf- en oefenopdrachten en praktijk in het eigen werk.

De tijdsbesteding voor blok 1 komt neer op 14 dagdelen contacttijd en minimaal evenveel tijd voor voorbereiding, dus in totaal 28 dagdelen bij een doorlooptijd van ongeveer 4 maanden.

Hoofddocent is filosoof Jan Ewout Ruiter. Hij begeleidt gesprekken, verzorgt opleidingen en schrijft. Hij is geïnteresseerd in de rol van verbeeldingskracht.

In iedere module in blok 1 verzorgt een gastdocent een bijdrage.

• Landschapsarchitect en Rijksadviseur Leefomgeving Jannemarie de Jonge legt zich toe op de kwaliteit van de dialoog en op de samenhang van ethiek en ontwerp.
• Filosoof Jos Kessels leidt socratische gesprekken, begeleidt leiders van socratische gesprekken en schrijft. In zijn bijdrage onderzoekt hij het gesprek als spel.
• Klinisch psycholoog en praktisch filosoof Luuk Stegmann is onder meer hoofddocent bij de leergang Visieontwikkeling in organisaties. In zijn bijdrage gaat hij in op de betekenis van kunst bij het vaardig worden in het denken over morele vraagstukken.

Je kunt je aanmelden voor blok 2, de meesterproef, als je hebt deelgenomen aan minimaal 4 socratische gesprekken, als (mede)begeleider minimaal 2 gesprekken hebt geleid en bij ieder van deze gesprekken een beknopte schriftelijke reflectie hebt geschreven. Deelname aan blok 1 is niet voorwaardelijk voor deelname aan blok 2, maar blok 2 vereist wel een vergelijkbare leerweg. Dit wordt getoetst in een aanmeldingsgesprek voorafgaand aan de wederzijdse beslissing over deelname aan blok 2.

De meesterproef biedt verdieping en verankering en bestaat uit drie onderdelen:

1. een praktijkproef waarin je een gesprek begeleidt;
2. een meesterstuk waarin je reflecteert op je ontwikkeling;
3. een creatieve presentatie tijdens een afrondende slotdag.

In de praktijkproef begeleid je een groep uit je eigen praktijk of die van een medeleerganger, in aanwezigheid van enkele observatoren. Je bent persoonlijk verantwoordelijk voor de werving, de intake en de integrale voorbereiding van dit gesprek. Je bent daarnaast observator bij de praktijkproef van minimaal 1 medeleerganger.

Als afronding maak je een meesterstuk: je persoonlijke leerweg, reflecties, en een doorkijk naar toepassing van het geleerde in jouw praktijk. Voor het meesterstuk geldt een hoge mate van vormvrijheid.   

Tijdens de slotdag presenteer je in een zelfgekozen werkvorm de essentie van je meesterstuk. Na afronding volgt certificering.  

Het meesterproeftraject kost ongeveer 15 dagdelen. Je krijgt individueel begeleiding van een mentor. Deze mentor is een van de gastdocenten of de hoofddocent in blok 1. Indeling vindt plaats in overleg en onder voorbehoud van beschikbaarheid.

Leergangers die kiezen voor het het meesterproeftraject zien dat achteraf veelal als bepalend in de ontwikkeling van hun leiderschap als gespreksleider. Enerzijds door de samenwerking en de feedback gedurende de voorbereiding en uitvoering van de praktijkproef, anderzijds door de verdieping van het zelfonderzoek en de versterking van persoonlijk meesterschap gedurende het werk aan het meesterstuk.